Hava durumunu iklimin günlük hareketleri oluşturur. Hava basıncı ve sıcaklığındaki değişiklikler, yerel değişikliklere neden olur. Yerel hava hareketleri farklı arazi çeşitleri üzerinden gelirken yağmur ve rüzgâr oluşturur. Sahil bölgelerinde ise gündüzleri kara, geceleri deniz meltemleri eser. Kıtaların iç kesimlerinde hava oldukça durağandır. Diğer bölgelerin ise hava durumu son derece karmaşık ve değişken olabilir. Gerçek ekvator ikliminde belirgin iklimler yoktur; yağmur ve güneş gece ve gündüz birbirini izler.

Bulutlar büyük, yoğunlaşmış su buharı kütleleridir. Varlıkları, tipleri ve büyüklükleri hava kütlelerinin sıcaklığını ve basıncını, hava hareketlerinin yaklaştığını gösterir. Bulutlar ne kadar yüksekse hava o kadar iyi olacak demektir. Fırtına bulutlan genellikle siyah, alçak ve geniş olur. İyi hava bulutları ise beyaz ve yüksektir. Çok alçak bulutlar genellikle yüksek tepelere sis olarak çöker.

Kara katmanbulutlar dolu, rüzgâr ve fırtına getirir. Bu kara, yoğun bulutlar gökyüzünde kule gibi yükselir ve fırtına esnasında şimşek de oluştururlar.

Köpük köpük görünen bu bulutlar iyi hava habercisidir. Ancak bulut oluşumu çok yoğun ve rengi de koyuysa yağmurun geldiğini anlayabilirsiniz. Kümebulutlar okyanusta görüldüğü zaman kara yakında demektir.

Yığın bulutlar bazen kümebulutların üzerinde oluşur ve kalın bir örtü oluşturur. Genellikle akşamüzeri hafif yağışlar getirirler.

Tüy bulutlar çok beyazdır ve tüye benzer, iyi havalarda, çok yüksekte oluşurlar. Yüksekte atmosfer çok soğuk olduğundan bu küçük bulutlar tamamen buz kristallerinden oluşur.

Nem yüklü rüzgârlar özellikle de deniz yönünden geliyorlarsa dağ sıralarından geçerken yükseldiklerinde bulut oluştururlar ve nem yağmura dönüşür. Yağmur yüklü bu bulutlar denize doğru geri dönerek dağların denize bakan taraflarına şiddetli yağmurlar halinde dökülür. Öteki tarafta ise artık nem taşımayan rüzgârlar alçalır ve karanın iç kısımlarına doğru ilerler. Artık yağmur taşımadıkları için bir “yağmur gölgesi” oluşur. Bu durum iç kısımları Doğu Avustralya’nın iç kısımlarında olduğu gibi çok kuru kılar.

Birçok eski deyiş gözlemlere dayanır. Örneğin “Gece kızaran gökyüzü çobanı güldürür, sabah kızaran gökyüzü çobanı süründürür” oldukça doğru bir gözlemi anlatır. Hayvan davranışları da hava durumundaki değişiklikleri gösterebilir. Ayrıca gökkuşağı gibi doğal olaylar da bu çeşit göstergelerdendir.

Gökkuşağı

Gökkuşağı yağmurdan sonra havadaki su buharından süzülen güneş ışığıyla oluşur. Su buharı bir prizma gibi güneş ışığını oluşturan renkleri ayrıştırır. Özellikle öğleden sonra oluştuğunda gökkuşağı iyi hava habercisidir.

Kızıl gündoğumu

Gün doğarken gökyüzü kızarırsa havada çok fazla nem var demektir. Güneş bu durumda bulutlardan yansır. Bu genellikle bir fırtınanın yaklaştığına işarettir.

Göç eden hayvanlar

Hayvanlar hava durumunda değişikliklere yol açan basınç değişikliklerini hissederler. Fırtına ya da kar yağışı yaklaşırken özellikle yüksek irtifalarda yaşayan hayvanlar gruplar oluşturur ve daha güvenli alçak bölgelere inerler.

Havadaki bir değişiklik rüzgâr yönü ya da şiddetinin değişmesi ya da bulut oluşumlarının farklılaşmasından anlaşılabilir. Hâkim rüzgârlar kaynaklandıkları yerdeki hava şartlarını da taşırlar. Kuru ve sürekli bir rüzgârın yön değiştirmesi ya da dinmesi yağmur geldiğinin göstergesidir. Sabah oluşan buğu ya da sis, durgun havanın belirtisiyken özellikle tepe dibi sisi ve rüzgâr yağmura sebep olabilir. Akşam karanlığı çökerken açık gökyüzü, ısıyı saklayacak bulutların varlığı olmadığından soğuk ve muhtemelen don oluşacak bir gecenin habercisidir. Yağmurdan önce artan hava basıncı romatizmaların azmasına sebep olur, bitkiler gözeneklerini açar (ve böylece daha güçlü kokular yayarlar) ve ahşap cisimler şişer. Sesler daha uzağa gider ve herkes bir şeylerin olacağını hisseder.

Çam kozalakları

Çam kozalakları havadaki rutubete göre değişiklik gösterir. Eğer hava kuruysa kabuklar gevşer ve kozalak açılır. Yağmurdan hemen önce kabuklar nemi emer ve kozalak normal durumuna döner.

Hava durumundaki değişiklikler rüzgâr şiddetindeki değişikliklerden anlaşılabilir. Bofon Skalası’nı kullanırken rüzgârın hızı etraftaki belli başlı bazı nesneler üzerindeki etkisi gözlemlenerek belirlenir. Bu skalada rüzgâr hızı durgundan kasırgaya kadar 12 şiddete ayrılmıştır.

Şiddet	Tanım	Hız(mil)	Etkileri
0	Sakin	1 ‘den az	Duman dikey yükselir
1	Hareketli hava	1–3	Duman meyillenir ancak rüzgâr yoktur
2	Esinti	4–6	Rüzgâr yüzde hissedilir, yapraklar kıpırdar
3	Hafif esinti	7–10	Yaprak ve küçük dallar sürekli olarak hareket eder, bayraklar dalgalanır
4	Orta esinti	11–16	Toz ve yerdeki kağıtlar uçuşur; dallar hareket eder
5	Taze esinti	17–21	Yapraklı küçük ağaçlar sallanmaya başlar
6	Güçlü esinti	22–27	Büyük dallar bile sallanır; şemsiye kullanmak zorlaşır
7	Rüzgâr	28–33	Bütün ağaçlar sallanır; yürümek zorlaşır
8	Güçlü rüzgâr	34–40	Küçük dallar kırılır, ilerlemek büyük çapta imkansızlaşır
9	Çok güçlü rüzgâr	41- 47	Yapılarda küçük hasarlar oluşur, baca ve kiremitler uçar
10	Fırtına	48–55	Ağaçlar sökülür; yapılarda büyük hasar oluşur
11	Sert fırtına	56–63	Büyük hasar oluşur
12	Kasırga	64+	Doğal felaket